Η άλωση της Κωνσταντινούπολης 29η Μαΐου 1453

Ο κίνδυνος από την προέλαση των Τούρκων ανάγκασε τον Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγο ( 1391-1425 ) να ταξιδέψει στη Δύση για να ζητήσει βοήθεια . Παντού ( Βενετία , Παρίσι . Λονδίνο ) έγινε δεκτός με μεγάλες τιμές και προκάλεσε στους Δυτικούς αισθήματα θαυμασμού και συμπάθειας , το ταξίδι του όμως στη πράξη δεν είχε ουσιαστικό αποτέλεσμα . Ενώ ακόμη βρισκόταν στο Παρίσι , έλαβε μια πολύ σημαντική είδηση : Ο Σουλτάνος των Τούρκων Βογιαζήτ είχε υποστεί πανωλεθρία στη μάχη της ʼγκυρας από τον στρατό των Μογγόλων του Ταμερλάνου (1402). Η ήττα αυτή προκάλεσε μεγάλη εσωτερική κρίση στο κράτος των Οθωμανών και το Βυζάντιο έπαψε να πληρώνει φόρο υποτέλειας και εξασφάλισε , παρά την αδυναμία του , παράταση ζωής μισού αιώνα . Ο κίνδυνος άρχισε να  βιώνει όμως από το 1421 , όταν ανέβηκε στο θρόνο των Σουλτάνων ο Μουράτ ο Β΄, ο οποίος επανέλαβε την επιθετική πολιτική του Βαγιαζήτ και ανέτρεψε σύντομα την προηγούμενη κατάσταση . Το 1422 άρχισε συστηματική πολιορκία της Κωνσταντινούπολης , η οποία σώθηκε για μια ακόμη φορά χάρη στην αντοχή των τειχών της . Το 1423 οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Πελοπόννησο και την κατέστησαν φόρου υποτελή (1423). Το 1425 έγινε αυτοκράτορας ο Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος (1425-1448) , ο οποίος έκανε μια τελευταία προσπάθεια να εξασφαλίσει βοήθεια από τη Δύση. Στη Σύνοδο της Φερράρας - Φλωρεντίας δέχτηκε την πλήρη υποταγή της Ορθόδοξης στην Καθολική  Εκκλησία (1438- 1439). Ο Βυζαντινός  λαός όμως δεν αποδέχτηκε τις συμφωνίες αυτές. Το εχθρικό λαϊκό αίσθημα κατά των Λατίνων συμπυκνώνεται στην περίφημη φράση του μεγάλου δούκα Λουκά Νοταρά , όταν πληροφορήθηκε την ένωση : Είναι προτιμότερο να δω να κυριαρχεί στην αγορά της Πόλης το φακιόλι (τουρμπάνι) των Τούρκων παρά η καλύπτρα των Λατίνων ! . Στο μεταξύ οι Τούρκοι αντιμετώπιζαν δυσχέρειες στη Βαλκανική από τον Βοεβόδα της Τρανσυλβανίας Ιωάννη Ουνυάδη και τον Αλβανό ηγέτη Γεώργιο Καστριώτη ή Σκεντέρμπεη, οι οποίοι πέτυχαν λαμπρές νίκες εναντίον τους . Σταυροφορία όμως που οργανώθηκε στη Δύση , για να σταματήσει την προέλαση των Τούρκων , συντρίφτηκε τελικά στη Βάρνα (1444) Η εξέλιξη των γεγονότων οδήγησε ώστε οι Τούρκοι να μείνουν απερίσπαστοι από απειλές και να αφοσιωθούν στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης , που αποτέλεσε ένα από τα δραματικότερα γεγονότα της Παγκόσμιας Ιστορίας. Προηγήθηκε η οικοδόμηση στις Ευρωπαϊκές ακτές των στενών του Βοσπόρου ενός επιβλητικού Φρουρίου .Το Ρούμελη - Χισάρ , όπως ονομάστηκε , απέκοψε την πρωτεύουσα από τα λιμάνια του Ευξείνου και της στέρησε τη δυνατότητα να προμηθεύεται σιτηρά από εκεί. Ακολούθως ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ εισέβαλε στις Ελληνικές κτήσεις της Πελοποννήσου , για να εμποδίσει τον Δεσπότη του Μορέως να σπεύσει σε βοήθεια της Πόλης . Μετά τις προκαταρκτικές αυτές ενέργειες άρχισε η τακτική πολιορκία της Πόλης , την οποία ανέλαβε αν υπερασπιστεί με αυτοθυσία ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος (1449-1453).Στην κρίσιμη αυτή στιγμή η βοήθεια της Δύσης υπήρξε ισχνή και ανεπαρκής .Ένας από αυτούς που έσπευσαν σε βοήθεια ήταν ο γενουάτης πολεμιστής Ιουστινιάνης . Όμως η υπεροπλία των Τούρκων σε έμψυχο (αναλογία 10 προς 1)και άψυχο υλικό ήταν συντριπτική . Όπως παρατηρήθηκε εύστοχα , τα κανόνια έκριναν τα πάντα .Με την γενική επίθεση της 29ης Μαΐου η Κωνσταντινούπολη , παρά την ηρωική αντίσταση των ολιγάριθμων υπερασπιστών της , έπεσε στα χέρια των Τούρκων . Ακολούθησαν φοβερές σφαγές και λεηλασίες . Αυτό επιτάχυνε την πτώση και των υπόλοιπων ελεύθερων περιοχών . Τελευταία υπέκυψε η Τραπεζούντα στους Οθωμανούς το 1461 . Η Βυζαντινή αυτοκρατορία δεν υπήρχε πιά . Η πνευματική παράδοση του Βυζαντίου δεν έσβησε με την ʼλωση της Κωνσταντινούπολης και την υποταγή της αυτοκρατορίας. Η επίδρασή της παρέμεινε αισθητή στα ευρωπαϊκά κράτη , ενώ συνετέλεσε στη διατήρηση της πνευματικής ταυτότητας των Βαλκανικών λαών . Κληρονόμος των πνευματικών παραδόσεων και των πολιτικών ιδεών του Βυζαντίου φιλοδόξησε , μετά την ʼλωση , να γίνει η Ρωσία . Η Μόσχα θεωρήθηκε ως Τρίτη Ρώμη , ιδίως από τότε που ο τσάρος Ιβάν Γ΄, ο θεμελιωτής τη ενότητας των ρωσικών χωρών , νυμφεύθηκε την ανηψιά του τελευταίου Βυζαντινού αυτοκράτορα , υιοθέτησε τον δικέφαλο αετό στα λάβαρά του και εισήγαγε στη Μόσχα το Βυζαντινό τελετουργικό . Η Δυτική Ευρώπη , εξάλλου στα χρόνια του Ανθρωπισμού και της Αναγέννησης , βρήκε στο Βυζάντιο την πηγή , από την οποία γεύθηκε τους καρπούς του αρχαίου πνεύματος.
(Πηγή Ιστορία του Μεσαιωνικού και του Νεότερου Κόσμου 565 -1815 Β Λυκείου Γενικής Παιδείας ΟΕΔΒ)